Dr. Joshua Margallo
Ang migraine ay isang sakit na halos pangkaraniwan na sa mga Pinoy. Ito ay pwedeng magdala ng grabeng sakit ng ulo na para bang binabayo, na kadalasan ay sa kalahating bahagi lamang ng ulo nararamdaman. Kadalasan, ang migraine ay may kasamang pagkahilo, pagsusuka, at pagiging lubhang sensitibo sa liwanag at tunog.
Ang pag-atake ng migraine ay nagdudulot ng matinding sakit sa loob ng ilang oras o araw. Ang sakit ay matindi anupat pwede ka nitong hadlangan sa pang-araw araw na mga gawain mo.
Pag-uusapan natin sa artikulong ito ang mga sintomas ng migraine at kung ano ang mabisang gamot sa migraine.
Ano ang mga sanhi ng migraine?
Bagaman hindi pa lubos na nauunawaan kung ano talaga ang pinaka-sanhi ng migraine, tinitiyak ng mga dalunhasa na ang kapaligiran at genes ay may kinalaman sa sakit na ito.
Ang migraine ay malamang na sanhi ng mga pagbabago sa utak at sa kaugnayan nito sa trigeminal nerve, ang pangunahing daanan ng mga signal ng sakit.
Ang mga abnormalidad sa brain chemicals tulad serotonin na nakakatuong upang maibsan ang sakit, ay maaaring sangkot dito, Pinag-aaralan pa ng mga dalubhasa ang papel ng serotonin sa pagkakaroon ng migraine.
Ang dami ng serotonin ay biglang bumabagsak kapag umaatake ang migraine. Ito ang dahilan kung bakit nagpapakawala ang trigeminal nerve ng sangkap na kung tawagin ay neuropeptides na gumagalaw papunta sa bahagi na nakabalot sa utak. Ang resulta? Migraine!
Narito ang ilan sa mga trigger ng migraine na dapat mong iwasan:
Mga pagbabago sa hormones ng mga kababaihan. Ang pagbabago sa level ng estrogen ay malamang na nakakatrigger ng pananakit ng ulo sa mga babae. Ang mga kababaihan na nagkaroon na ng migraine ay nagsasabi na sumasakit ang ulo nila bago at habang may regla, mga panahon na bagak masyado ang estrogen.
May iba namang nagkakaroon ng migraine kapag buntis o kapag sumapit na sila sa panahon ng menopause.
May mga gamot para sa hormones tulad ng contraceptives, ay maaaring magpalala sa migraine. Samantala, may mga babae naman na nagsasabing hindi na gaanong sumasakit ang kanilang ulo habang umiinom ng pills.
Mga pagkain. Ang aged cheese, maaalat na mga pagkain at processed foods ay maaaring maka-trigger ng migraines. Ang pagpapalipas ng gutom o pagpa-fasting ay maaari ring maka-trigger ng atake ng sakit ng ulo.
Mga sangkap sa pagkain. Ang alternatibo sa asukal na aspartame at preservative na monosodium glutamate o MSG na matatagpuan sa maraming mga inumin at pagkain ay maaaring maka-trigger ng migraine.
Mga inumin. Ang alak, lalo na ang wine, at mga inuming may caffeine tulad ng kape ay maaaring maka-trigger ng migraine.
Stress. Ang stress sa trabaho o sa bahay ay maaaring maging sanhi ng migraine.
Mga stimuli. Ang matinding liwanag at sikat ng araw ay maaaring maging sanhi ng migraine, katulad din ng malalakas na mga tunog. Ang matatapang na mga amoy tulad ng sa perfume, paint thinner, usok ng sigarilyo at iba pa ay maaaring makapagpalala rin ng atake ng migraine sa ilang mga tao.
Mga pagbabago sa pagtulog. Ang kakulangan sa tulog, o ang sobrang pagtulog ay maaaring makatrigger ng migraine sa ilang mga indibidwal.
Sintomas ng migraine
Alam mo, ang migraine ay nag-uumpisang umatake mula pa sa pagkabata. Ang migraine ay may apat na yugto: pro-dome, aura, sakit ng ulo at post-dome. Bagaman ito ay may apat na yugto, may mga pasyente hindi nakakaranas ng lahat ng ito.
Pro-drome. Isa o dalawang araw bago ka sumpungin ng migraine, maaaring mapansin mo na may kakaibang mga pagbabago saiyo na pwedeng palatandaan ng pag-atake ng migraine tulad ng mga sumusunod:
- Pagbabago ng mood, bagaman ma depress ka o sobrang tuwa
- Pagiging matakaw sa isang partikular na pagkain
- Stiff neck
- Matinding pagkauhaw at madalas na pag-ihi
- Madalas na pag hikab
Aura. Ang aura ay isang yugto na pwedeng maganap bago o habang ikaw ay may migraine. Pero maraming mga tao ang nakararanas ng migraine na walang aura.
Ang aura ay mga sintomas ng nervous system. Kadalasang ito ay may kinalaman sa paningin mo, baka makakita ka ng mga nakasisilaw na liwanag, umaalon o nag si-zigsag na mga bisyon.
Kung minsan ang aura ay sintomas sa pakiramdam, paggalaw o pagsasalita. Ang iyong mga kalamnan ay maaaring humina o kaya’y maramdaman mo na parang may humahawak saiyo.
Ang mga sintomas ay unti-unti mong mararamdaman at pwedeng mag tagal ng 20 minuto hanggang isang oras. Halimbawa ng mga sintomas ng migraine na may aura ay ang mga sumusunod:
- Makakakita ka ng mga hugis, nakakasilaw na liwang
- Pagkawala ng paningin
- Para kang tinuturok ng karayum sa paa o kamay
- Pag hihina o pagkamanhid ng mukha o iba pang bahagi ng katawan
- Kahirapan sa pagsasalita
- Nakakarinig ng tunog o musika
Sakit ng ulo. Ang matinding sakit ng ulo ay ang pangunahing sintomas ng migraine. Kung migraine talaga ang sanhi ng pananakit ng iyong ulo, ito ay maaaring maranasan sa loob ng hanggang 72 oras kung hindi magagamot. Ang dalas ng pananakit ay depende sa pasyente. May mga tao na bibihira lamang magka migraine, o kaya naman ay nakakaranas nito ng ilang ulit buwan buwan.
Habang may migraine, malamang na maranasan mo ang mga sumususunod:
- Pananakit sa isang side o sa dalawang side ng ulo
- Pagpitik-pitik ng sintido
- Paglabo ng paningin
- Magaang pakiramdam sa ulo, kung minsan, susundan ito ng pagkawala ng malay
Post drome. Ito na ang huling yugto na nangyayari pagkatapos ng pag-atake ng migraine. Mararamdaman mo na pagod na pagod ka pagkaraan ng atake. Sa loob ng 24 oras, mararamdaman mo ang mga sumusunod:
- Pagkalito
- Pagbabago-bago ng mood
- Panghihina
- Pagkahilo
- Pagiging sensitibo sa liwanag at tunog
Ano ang mga uri ng migraine?
Ang dalawang pangakaraniwang uri ng migraine ay ang:
Migraine na may aura (dating tinatawag na classical migraine) at ang migraine na walang aura (dating tinatawag na common migraine).
Ang aura ay mga biswal na mga sintomas tulad ng pagkakita ng mga linya, hugis at mga sinag. Baka nga hindi ka makakita sa loob ng 10 hanggang 30 minuto. Baka makaranas ka ng mga tusok-tusok sa mga braso at hita. Naaapektuhan din nito ang pang-amoy, panlasa, pakiramdam, at pananalita.
Kailan dapat magpatingin sa doktor
Angmigraine ay kadalasan nang hindi nasusuri at hindi ipinagagamot ng mga Pinoy. Kung ikaw ay palaging nakakaranas ng mga sintomas ng migraine, gumawa ka ng record ng bawat pag-atake at isulat mo kung paano mo ito nalunasan. Makipag-usap sa doktor at ikwento sa kanya ang nararamdaman mo.
Kung ikaw ay may kasaysayan ng matinding pagsakit ng ulo, magpacheckup ka sa doktor upang malaman niya kung ito ay pananakit na may pattern o bigla na lamang na nararanasan.
Pumunta agad sa doktor o sa emergency room kung mapansin mo ang alin man sa mga sintomas ng migraine na nakalista dito:
- Biglaan, matinding pagsakit ng ulo
- Sakit ng ulo na may kasamang kagnat, pagkalito, pangingisay, pagdoble ng paningin, panghihina, pamamanhid o kahirapan sa pagsasalita.
- Pananakit ng ulo matapos ang isang head injury, lalo na kung sakit ay lumalala
- Pangmatagalang pananakit ng ulo na lumalala kung ikaw ay umuubo o nagbubuhat ng mabibigat
- Kakaibang pananakit ng ulo kung ikaw ay mahigit 50 taong gulang na
Gamot sa migraine
May mga gamot sa migraine na maaaring makatulong ng malaki para mahinto ang matitinding sintomas at maiwasan na ang muling pag-atake nito.
May mga gamot na talagang dinisenyo bilang gamot sa migraine. Ang ilang mga gamot na ginawa para lunasan ang iba pang sakit ay makakatulong din na maibsan o maiwasan ang migraine.
Ang gamot sa migraine ay nahahati sa dalawang grupo:
Gamot sa migraine na panglaban sa sakit. Kilala din ito sa tawag na abortive trearment, ang mga gamot na ito ay iniinom kapag kasalukuyan kang inaatake ng ka ng migraine. Ito ay iniinom para mahinto ang mga sintomas.
Gamot sa migraine para makaiwas. Ang gamot na ito ay iniinom ng araw-araw para mabawasan ang lala o ang dalas ng pag-atake ng migraine.
Alin sa mga ito ang iinumin mo? Ang gamot sa migraine ay depende sa lala at dalas ng pananakit ng ulo, sa epekto na naidudulot ng migraine sa pang araw-araw na gawain mo o iba pang mga medikal na kundisyon.
May mga gamot na hindi pwedeng inumin kung ikaw ay buntis o nagpapasuso. Ang ibang gamot ay hindi pwedeng ibigay sa mga bata. Tutulungan ka ng doktor na pumili ng tamang gamot para saiyo.
Pag-iwas sa migraine
Para sa mga taong may migraine, ang pinakamabuting paraan para makaiwas sa pag-atake ng sakit ng ulo ay ang pag-iwas sa tinatawag na migraine triggers. Sundin mo ang sumusunod na mga tips para maiwasan ang mga triggers.
Batayan kung ano ang iyong mga kinakain at iniinom. Kung ikaw ay may pananakit ng ulo, ilista ang mga pagkain o inumin na kinain o ininom mo bago sumakit ang ulo mo. Kung nakita mong parang may koneksyon ang iyong sakit ng ulo at iyong mga kinakain, iwasasan mo na ang mga iyon sa susunod.
Kumain ng regular. Ang pagpapaliban ng pagkain ay nakaka trigger ng migraine sa ilang tao.
Bawasan ang caffeine. Ang sobrang caffeine bagaman sa pagkain o inumin ay pwedeng maging sanhi ng migraine. Pero mag ingat din, ang biglaang paghinto sa pag inom ng kape ay pwede ring maging trigger ng migraine.
Balanseng ehersisyo. Bagaman sinasabi ng mga doktor na dapat ay regular na mag ehersisyo para manatiling malusog, ang ehersisyo ay pwede ring maging trigger ng sakit ng ulo. Baka kailanganin mong uminom ng gamot sa pamamaga kung ang iyong migraine ay na trigger ng ehersisyo.
Matulog ng sapat. Ang mga pagbabago sa nakasanayang sleep pattern ay maaaring maging sanhi ng migraine. Ang sobrang pagod ay maaari ring maging trigger ng migraine.
