Dr. Joshua Margallo
Namamanhid na kamay at paa, baka nerve ageing ‘yan! Pero tandaan, ang pamamanhid ng paa at kamay ay maaaring sintomas lamang ng isang partikular na sakit. Sa artikulong ito, pag-uusapan natin ang mga sanhi ng pamamanhid at kung ano ang gamot sa pamamanhid ng kamay at paa.
Ano ang sintomas ng pamamanhid ng kamay at paa?
Ang namanhid na kamay o pamamanhid ng paa ay isang ordinaryo ngunit nakakairitang sintomas. Ang pamamanhid ay maaaring hindi naman seryoso at hindi nagtatagal. Halimbawa, ito ay maaaring resulta ng pressure sa mga ugat kung nahihigaan mo ang iyong mga kamay sa pagtulog. O kaya naman, dala ito ng pressure kung ikaw ay tumayo ng napakatagal. Sa mga kasong ito, ang pamamanhid at ang tusok-tusok na pakiramdam na kadalasang hindi naman gaanong masakit, ay mawawala naman kapag naalis na ang pinanggagalingan ng pressure na sanhi nito.
Gayunman sa maraming kalagayan, ang pamamanhid ng kamay, paa o ng kamay at paa ay maaaring malala, sumpong-sumpong o pangmatagalan na. Ang pamamanhid ng paa at kamay ay maaaring kasama ng iba pang mga sintomas tulad ng pananakit, pangangati at pananakit ng kalamnan. Sa mga kasong katulad nito, ang papamnhid sa paa at kamay ay malamang na dulot ng pinsala sa mga ugat, na maaaring dahil sa matinding pinsala na natamo dahil sa aksidente, paulit-ulit na pinsala dahil sa stress, impeksyon na dala ng virus o bacteria, pagkahantad sa nakalalasong kemikal, at malalang sakit tulad ng diabetes.
Ang naturang pinsala sa mga ugat ay tinatawag na peripheral neuropathy dahil ito ay nakakaapekto sa mga nerbiyos na malayo sa utak at spinal cord, na kadalasang matatagpuan sa mga kamay at paa. Mayroong mahigit 100 na uri ng peripheral neuropathy. Sa pagdaan ng panahon, ang kundisyong ito ay maaaring lumala at pwedeng magresulta sa pagiging disable.
Mahalaga na huminga ka ng tulong sa doctor kung tuloy tuloy ang iyong pamamanhid ng paa at kamay. Mas maaaga mong matutukoy ang sanhi ng namamanhid na kamay at paa, mas malaki ang posibilidad na makokontrol mo ang pagkakaroon ng panghabambuhay na mga epekto ng pagkakaroon nito.
Mga sanhi ng namamanhid na kamay at paa
Ang diabetes ay ang isa sa pinaka-kilalang sanhi ng pamamanhid ng paa at kamay, mga 30% ng mga pasyente na dumadaing na namamanhid ang kamay at paa ang may diabetes. Sa diabetic neuropathy, ang pamamanhid ang tusok-tusok na pakiramdam kasama na ang iba pang mga sintomas ay kadalasang nagsisimula sa mga paa paakyat ng mga hita, kasunod nito ang pamamanhid ng mga kamay at iba pang bahagi ng katawan. Dalawa sa tatlong pasyente na may diabetes ay may bahagya o malalang anyo ng nerve damage. Sa maraming mga kaso, ang mga sintomas na ito ay siyang unang mga sintomas ng diabetes.
Ang sunod ng 30% ng mga pasyenteng may namamanhid na kamay at paa ay hindi matukoy kung ano talaga ang sanhi. Ito ay tinatawag sa medisina na idiopathic.
Ang 40% ng mga pasyente ay may iba’t ibang mga sanhi tulad ng:
Mga sakit na systemic. Kasali dito ang sakit sa bato, sakit sa atay, mga sakit sa ugat at dugo, amyloidosis, pangmatagalang pamamaga, hormonal imbalance tulad ng hyperthyroidism, kanser, tumor, at iba pang mga karamdaman na nakakasira sa ugat.
Kakulangan sa bitamina. Ang mga bitaminang E, B1, B6, B12 at niacin ay mahalaga sa malusog na paggana ng mga ugat. Ang kakulangan sa B12, halimbawa, ay maaaring mauwi sa isang uri ng anemia, na pwedeng maging sanhi ng neuropathy. Sa kabilang banda, ang sobrang B6 ay pwede naming maging sanhi ng pamamanhid ng paa.
Pag-inom ng alak. Ang mga taong malakas uminom ng alak ay malamang na may kakulangan sa thiamine o sa iba pang mahahalagang mga bitamina dahil sa hindi pagkain ng sapat. Iyan ay isa pa sa mga dahilan ng pamamanhid. Posible din na ang pag-inom ng alak ay direktang sanhi ng pagkasira ng mga ugat, na tinatawag ng mga dalubhasa bilang alcoholic neuropathy.
Mga lason. Kasama na dito ang mga heavy metal tulad ng tingga, arsenic, asuge at thallium, iba pang mga kemikal na ginagamit sa mga industriya at pagsasaka. Kasama rin sa mga toxins ang particular na mga uri ng gamot tulad na lamang ng chemotherapy na ginagamit sa mga taong may lung cancer.
Mga impeksyon. Kasama sa mga impeksyon na sanhi ng pamamanhid ng kamay at paa ang Lyme disease, tigdas, herpes, at AIDS.
Mga sakit sa immune system. Kasama ditto ang chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy, lupus at rheumatoid arthritis.
Mga namamanang sakit. Ito ang mga sakit na namamana na may kaugnayan sa kakayahang makagalaw ng maayos, halimbawa ay ang Charcot-Marie-Tooth disease.
Natamong pinsala. Kapag ikaw ay magtamo ng pinsala sa aksidente, ang trauma ay pwedeng maging dahilan ng pagkasira ng mga nerves, na pwedeng pagmulan ng nerve pain.
Pagsusuri sa namamanhid na kamay at paa
Kung sasangguni ka sa doktor para sa pamamanhid ng iyong paa at kamay, siya ay magsasagawa ng pisikal na mga pagsusuri at aalamin niya ang iyong medikal na mga kasaysayan na may kaugnayan sa mga nakikitang sintomas, trabaho, mga kaugalian tulad ng pag inom ng alak, pagkahantad sa mga nakalalasong kemikal, panganib ng pagkakaroon ng HIV o iba pang nakakahawang mga sakit, kasaysayan ng pamilya may kaugnayan sa mga sakit sa isip.
Baka humingi ang doktor ng alin man sa mga sumusunod na mga karagdagang mga pagsusuri:
Blood test. Ang pagsusuring ito ay kailangan para masuri ang posibilidad ng pagkakaroon ng diabetes, kakulangan sa bitamina, sakit sa bato o atay o iba pang mga sakit sa metabolism, at mga palatandaan ng pagkakaroon ng abnormal na aktibidad ng iyong immune system.
Pagsusuri ng fluid na makukuha sa spine. Makikita sa pagsusuring ito ang mga antibodies na kaugnay sa peripheral neuropathy.
Gamot sa namamanhid na kamay at paa
Ang matagumpay na gamutan sa pamamanhid ng kamay at paa ay naka depende sa tumpak na pagsusuri at gamutan sa kundisyong pinagmumulan ng pamamanhid. Hanggang hindi pa namamatay ang mga nerve sa mga kamay at paa mo, may pag-asa pa itong manumbalik sa dati.
Bagaman walang gamot para sa mga namamanang uri ng neurophaty, karamihan sa mga uri nito ay maaaring malunasan sa pamamagitan ng gamot. Halimbawa, ang tamang pagkontrol ng blood sugar kung ikaw ay may diabetes ay makapagpapabagal ng paglala ng diabetic neurophaty. Sa katulad na paraan, ang pag-inom ng vitamin supplements ay makakatulong sa mga taong may vitamin deficiency.
Paano makakaiwas sa namamanhid na kamay at paa?
May mga pangkalahatang rekomendasyon para sa malusog na lifestyle na pwede mong sundin habang umiinom ka ng gamot para sa pamamanhid na kamay at paa. Ang pagpapanatili ng tamang timbang, pag-iwas sa pagkakahantad sa nakalalasong mga kemikal, pag-eehersisyo, pagkain ng masustansyang pagkain, pag iwas sa alak at paghinto sa paninigarilyo ay tiyak na makatutulong saiyo.
