in

Gamot Sa Mamaso: Alamin Ang Mga Paaran Para Hindi Ka Mahawa Nito


ad

Napansin mong may tumutubong mga butlig sa balat ng iyong anak. Kinabukasan, ang mga butlig ay napuno ng tubig. Dahil ito ay makati, kinamot ito ni baby kaya napisa. Natakot ka kasi napansin mong ang mga butlig ay namula, lumala at kumalat. Hindi mo alam alam kung ano ang gagawin. Baka mamaso o impetigo ang sakit na dumapo kay baby. Sa artikulong ito, pag-uusapan natin ang mahahalagang impormasyon tungkol sa sakit na mamaso. Ano ba ang mamaso? Ano ang mga sintomas ng sakit na ito? Ano baa ng sanhi nito? May gamot ba sa mamaso? Paano ba maiiwasan ang paghawa nito?

Ano ang mamaso?

Ang mamaso o impetigo ay isang lubhang nakakahawang sakit. Ito ay kadalasang lumilitaw sa mukha, leeg at kamay ng mga bata at sanggol. Ang mga batang nagsusuot ng diaper ay kadalasang nagkakaroon nito sa paligid ng pinagsusuotan ng diaper. Ang mamaso ay bihirang dumapo sa mga adulto.

Ang mamaso ay sanhi ng dalawang mapaminsalang bakterya – ang streptococcus pyogenes at staphylococcus aureus. Ang paggamot sa mamaso ay lubusang nakadende sa kung ano sa dalawang bakteryang ito ang dumapo sa iyong anak. Ang sakit na ito ay kadalasang nawawala sa loob ng dalawa o taltong linggo.

Ano ang mga sintomas ng mamaso o impetigo?

Ang mga sintomas ng impetigo ay pawang nakakasagabal sa mga gawain at lubhang nakakahiya dahil ikaw maaaring pandirihan ng mga tao pagmeron ka nito, lalo na kung ito ay tumubo sa leeg at mukha. Bagaman ang mga sintomas ay nagiiba-iba depende sa uri ng mamaso na tumama sa anak mo, may mga pagkakapareho ang mga sintomas nito tulad ng:

  • Namumulang paltos na agarang napipisa at nagiiwan ng natuyong dilaw na nana
  • Matubig na mga paltos
  • Makating mga pantal
  • Namamagang kulani

Ano ang mga sanhi ng mamaso?

Ang mamaso ay limilitaw kung ikaw ay mahawa ng partikular na uri ng mikrobyo na sanhi ng sakit na ito. Ang mga sumusunod ay ang mga dahilan ng pagkahawa ng sakit:

  • Pagdikit ng balat sa mga taong may mamaso
  • Paghawak sa mga bagay na ginamit o nahawakan ng mga taong may mamaso told ng tuwalya, higaan, kumot o mga laruan
  • Pagkasugat ng balat
  • Kagat ng insekto
  • Kagat ng hayop

Ano ang mga uri ng mamaso?

May tatlong uri ng mamaso na nakakaapekto sa mga Pinoy. Matutukoy ito sa pamamagitan ng bacteria na sanhi nito ay mga paltos at sugat na dala nito

Nonbullous. Ito ay tinatawag na impetigo contagiosa, dala ito ng Staphylococcus aureus. Ito ang pinakakaraniwang mamaso.

Ito ay nagsisimula sa mapupulang mga pantal na nagiging maliliit at mapupulang paltos sa palibot ng bibig at ilong. Ang mga paltos ay maaaring maging isa hanggang dalawang sentimetro ang laki. Ang grupo ng mga paltos ay maaaring umabot sa iba pang bahagi ng mukha.

Paglipas ng ilang araw, ang mga paltos ay puputok at magkakaroon ng kulay dilaw na mga kaliskis. Ang nakapalibot na balat ay tulad karne at mapula.

Ang nonbullous na mamaso ay makati ngunit hindi naman masakit. Kapag humilom na ang mga sugat, hindi ito mag-iiwan ng anumang peklat. Ito ay bibihirang dumadapo sa mga batang dalawang taon pababa.

Bullous. Ang mamasong bullous ay sanhi ng Staphylococcus aureus. Ito ay mas malalaking butlig na napupuno nang tubig na nagiging maitim. Ang mga butlig ay maaaring maging dalawang sentimetro ang laki.

Ang mamasong ito ay pangkaraniwan sa mga sanggol na bagong maipanganak, sa may pinagsusuutan ng diaper at sa leeg. Ang paltos na dala nito ay hindi naman nag-iiwan ng marka kapag gumaling na.

Ecthyma. Ito ay isang uri ng mamaso na sanhi ng mga bacteria na Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, o pareho.

Ang impeksyon ay sanhi ng maliliit, puno ng mga nanang butlig na natatakpan ng makapal na tuyong nana. Ang ecthyma ay tumutubo ng mas malalim sa balat. Ito ay ang pinakamalalang uri ng mamaso. Ang mamaso kung minsan ay may kasamang pamamaga ng kulani.

Masakit ang uring ito ng mamaso, at maaaring  lumaki ang mga butlig nito hanggang tatlong sentimetro bawat isa. Kung minsan, nonbullous o bullous na mamasa ay mauuwi sa pagiging ecthyma kapag ito ay hindi gagamutin.

Ang mga sugat na dala ng mamasong ito ay mabagal humilom at nag-iiwan ng peklat kapag gumaling na.

Sinu-sino ang maaaring magkaroon ng mamaso?

May mga tao na mas posibleng mahawa ng sakit na mamaso. Narito ang ilang kalagayang nagpapataas ng posibilidad na ikaw ay magkaroon ng ganitong uri ng sakit sa balat:

  • Ang iyong anak ay dalawa hanggang anim na taon ang edad
  • Pumapasok ang iyong anak sa isang daycare school o alinmang paaralan
  • Pagkakaroon ng ibang sakit sa balat
  • Pagiging hindi malinis sa katawan
  • Ikaw o ang iyong anak ay nakatira sa lugar na may mainit na klima
  • Kayo ay nakatira sa isang lugar na siksikan, anupa’t napakadali ang pagkalat ng bakterya
  • Pagkakaroon ng pangangati o pamamaga ng balat dahil sa allergy
  • Pagkakaroon ng diabetes
  • Pagkakaroon ng mahinang immune system

Paano sinusuri ang mamaso?

Susuriin ng iyong doktor ang iyong mga paltos at magtatanong tungkol sa mga sugat sa iyong balat. Karamihan sa mga kaso ng mamaso ay agad na masusuri sa pamamagitan ng pisikal na pagsusuri. Subalit maaaring sabihin ng iyong doktor na kailangan niyang kumuha ng sample ng iyong apektadong balat para malaman kung anong uri ng bakterya ang sanhi ng iyong sakit sa balat.

Ang pagkuha ng sample ay sa pamamagitan ng pagpahid ng swab sa apektadong bahagi ng balat. Ang swab ay ipadadala sa laboratoryo upang tingnan ang mga bakteryang nandito. Ang impormasyong makukuha sa pagsusuring ito ay tutulong sa iyong doktor sa pagpapasiya kung anong antibiotic ang mabisa para sa sakit mo.

Ano ang gamot sa mamaso?

Ang lunas sa sakit na mamaso ay depende sa kung gaano kalubha ang sintomas at sa uri ng bakterya na sanhi ng mamaso. Kung ang iyong sakit ay hindi gaanong malubha, maaaring turuan ka ng iyong doktor ng tamang paglinis ng balat na maaaring makatulong upang mapabilis ang paghilom ng mga paltos at maiwasan ang pagkalat ng mamaso.

Kailangang linisin ilang beses kada araw ang apektadong bahagi ng katawan, gamit ang tubig. Huwag kukusin ang apektadong balat upang hindi lumala ang sugat sa balat. Patuyuin ang mga sugat matapos hugasan. Lagyan ng antibacterial ointment na nabibili sa botika na malapit saiyo.

Kung ang iyong balat ay mga natuyong nana, maaari mong ibabad ang iyong balat sa tubig na may sabon o kaya naman ay sa tubig na may kaunting suka. Ito ay subok na pambilis ng paggaling ng mamaso.
Iwasan ang paghawag o pagpisa sa balat na may mamaso. Palaging hugasan ang iyong kamay bago o pagkatapos hawakan ang balat.

Kung ang mga lunas na maaaring gamitin sa loob ng bahay ay hindi gumana o kaya ang iyong mamaso ay napakalubha, ang iyong doktor ay maaaring magriseta ng gamot. Maaring bigyan ka ng antibiotic na pampahid na cream na pwedeng direktang iapply sa balat. Mahalagang tandaan na kailangan hugasan muna ang balat bago lagyan ng ointment para siguradong makapasok ang gamot sa mga sugat.

Ang doktor ay maaaring magriseta din ng antibiotic na iniinom. Ito ay maaaring na syrup kung para sa bata o tabletas kung para sa mga adulto. Kailangang tapusin o ubusin moa ng paginom ng gamot ayon sa tagubilin ng iyong doktor upang maiwasan ang pagpabalik-balik nito. Ang pagtigil ng paginom ng antibiotic ng biglaan dahil lamang sa wala na ang mga sintomas ay maaaring maging sanhi ng pagbalik ng impeksyon.

Paano makaiiwas sa mamaso?

Ang pagpapanatili ng kalinisan ng iyong katawan ay ang pangunahing paraan upang makaiwas sa sakit na mamaso. Narito ang ilan sa mg dapat mong gawin araw-araw:

  • Palaging maghugas ng kamay
  • Maligo araw-araw
  • Linisin at takpan ang anumang sugat sa katawan

Kung ikaw ay may mamaso, may magagawa ka upang hindi na ito kumalat sa iba pang bahagi ng iyong katawan at sa iba pang tao.

  • Paggamit ng sabon na may antibacterial properties sa paghugas ng kamay
  • Paggamit ng malinis na tuwalya upang patuyuin ang balat
  • Labhan ang mga damit at mga personal na gamit sa mainit na tubig
  • Linisin ang buong bahay gamit ang disinfectant
  • Panatilihing maiksi ang mga kuko
  • Huwag munang papasok sa eskwela kung ikaw nakakahawa pa
  • Huwag humiram at magpahiram ng mga personal na gamit tulad ng damit, unan, kumot at sabon

Links

Ano ang Dapat na Gamot sa Mamaso?

Gamot sa Mamaso na Maaaring Subukan


ad

Written by Dr. Joshua Margallo

Residency training in UP-PGH Department of Family & Community Medicine Graduated from Matias H. Aznar Memorial College of Medicine, Cebu City in 1989. As a general practitioner I see my patients in a holistic approach and coordinate a referral to other specialists when needed. Additional services I offer are: family counseling, health and wellness promotion and preventative medicine.

Ano Ba Ang Tubig Sa Baga?

Mga Dapat Mong Malaman Tungkol sa Sexually Transmitted Diseases