in

Pulmonya – Mga Bagay Na Dapat Mong Malaman


ad

Ano ang pulmonya?

Ang pulmonya ay isang matinding impeksyon sa baga na nagdudulot ng pamamaga nito. Ang impeksyong ito ay nagsisimula sa mga alveoli o sacs ng baga na napupuno ng tubig o nana. Ang alveoli ang daanan at napupuno ng hangin kapag tayo ay humihinga. Kaya kapag may pulmonya ang isang tao, nahihirapan siyang huminga at nagkakaroon ng pagkukulang ng oxygen sa kanyang baga.

Ano ang mga sanhi ng pulmonya?

Ang karaniwang sanhi ng pulmonya ay ang mga virus at bakterya. Sa ilang naiibang kaso, ang sanhi ng pulmonya ay ang iba pang mikroorganismo katulad ng fungi at mga parasitiko. Ang bakteryang Streptococcus pneumoniae ang tinuturong sanhi ng 50% sa mga nagkakaroon ng pulmonya. Kadalasang tumataas ang posibilidad ng pagkakaroon ng bakteryang ito kapag ang isang tao ay gumon sa alak at naninigarilyo. Ang virus naman ay madalas na tumatama sa mga bata na nagiging sanhi ng pulmonya.

Ano ang mga sintomas ng pulmonya?

Ang sintomas ng pulmonya ay maaaring magkaiba sa bawat tao depende sa kanyang edad at lakas ng resistensya. Kadalasan sa mga sintomas ng pulmonya ay ang mga sumusunod:

  • Pagkakaroon ng ubo na may halong plema na berde o may bahid ng dugo ang kulay
  • Mataas na lagnat
  • Mabilis na paghinga o kaya ay kinakapos ng paghinga
  • Malubhang panginginig
  • Mabilis na pagtibok ng puso
  • Pananakit ng dibdib lalo na kapag umuubo o humihinga ng malalim
  • Pakiramdam ng sobrang pagod o panghihina
  • Pagsusuka
  • Madalas na pagdumi

Maaari ding magkaiba ang sintomas depende sa sanhi ng pulmonya. Kapag ang pulmonya ay sanhi ng bakterya, nakakaranas ng mataas na lagnat, pagpapawis at mabilis na paghinga at tibok ng puso. Ang labi at kuko ay nagiging bluish ang kulay dahil sa kakulangan ng oxygen sa katawan. Nagiging sanhi din ito ng pagkalito at pagdedeliryo lalo na sa mga matatanda. Ang pulmonyang sanhi naman ng virus ay may sintomas katulad ng sa flu. Nakakaranas lamang ng lagnat, ubo, sakit ng ulo, pananakit ng kalamnan at panghihina. Ngunit pagkaraan ng 12 hanggang 36 na oras, nakakaranas na ng mas malubhang mga sintomas katulad ng kakulangan ng paghinga at pagiging bluish ng labi.

Sino ang madalas nagkakasakit ng pulmonya?

Kahit sino ay pwedeng magkaroon ng pulmonya. Ngunit may ilang bagay na nagpapataas ng posibilidad ng pagkakaroon nito. Ito ang mga sumusunod:

  • Paninigarilyo
  • Pagkakaroon ng respiratory infection katulad ng sipon, flu at laryngitis
  • Hirap sa paglulon lalo na kapag nakaranas ng stroke at iba pang sakit
  • Chronic lung disease katulad ng COPD at asthma
  • Kapag wala pang isang taong gulang o kaya ay 65 anyos pataas
  • Pagkakaroon ng sakit sa puso, diabetes at sakit sa atay
  • Paghina ng immune system ng katawan
  • Pagkagumon sa alak

Kailan dapat kumonsulta sa doktor?

Bagaman may ilang kaso ng pulmonya na gumagaling lamang ng kusa o kaya ay kapag nainuman na ng gamot, may ilan din na kailangang ipakonsulta sa doktor. Hindi dapat isawalang-bahala ang pulmonya dahil nakakamatay ito lalo na kapag nagkaroon ng komplikasyon. Kumonsulta agad sa doktor kapag naramdaman ang mga sumusunod:

  • Pag-ubo ng plema na may bahid ng dugo
  • Mataas na lagnat na may kasamang panginginig
  • Kakulangan sa paghinga

Paano lunasan ang pulmonya sa bahay?

Ang gamot sa pulmonya ay nagdedepende sa sanhi nito at gaano ito kalubha. May ilang kaso na nalulunasan ang pulmonya kahit nasa bahay lang. Heto ang mga dapat gawin:

  • Uminom ng maraming tubig upang lumambot ang plema at mailabas ito sa katawan
  • Magpahinga ng maigi. Huwag munang masyadong gumalaw at magtrabaho.
  • Huwag uminom ng kahit anong gamot para sa ubo habang hindi pa nakakapakonsulta sa doktor. Ang pag ubo ay isang paraan ng katawan upang mailabas ang mga bakterya o virus mula sa katawan. Kapag nakakaabala na ang iyong ubo, maaaring ipakonsulta ito sa doktor.
  • Uminom ng mga gamot na pampababa ng lagnat.

Ano ang gamot sa pulmonya?

Ang ilang kaso ng pulmonya na hindi nalulunasan sa bahay ay kailangan nang ipatingin sa doktor. Ngunit dapat tandaan na huwag uminom ng gamot na hindi inireseta ng doktor dahil maaaring makapagpalala lamang ito sa sitwasyon. Para sa pulmonyang dulot ng bacteria, ang pag-inom ng mga antibiotics ang pinakamahalagang gamot. Naka-depende ang klase ng antibiotics sa uri ng bacteria na pinaghihinalaang sanhi ng pulmonya. Hayaang ang doktor ang mag-reseta ng angkop ng antibiotics. Ang pag-inom ng paracetamol ay rekomendado din para pababain ang lagnat ng mga pasyenteng may pulmonya. Minsan ang mga doktor ay magrereseta ng isang uri ng gamot sa pulmonya. Kapag hindi ito nakapagpagaling sa iyong pulmonya, maaaring magreseta naman siya ng mas mataas na doses ng gamot. May ilang bakterya ngayon ang immune na sa ilang uri ng gamot sa pulmonya kaya mahalaga ang pagsunod sa anumang pinapayo ng doktor. Para naman sa pulmonyang ang sanhi ay virus, magrereseta ang doktor ng antiviral na gamot sa pulmonya. Hindi gumagana ang simpleng antibiotic para sa uri na ito ng pulmonya. Kadalasang gumagaling naman ang may pulmonyang sanhi ng virus sa loob ng isa hanggang tatlong linggo.

Paano maiiwasan ang pagkakaroon ng pulmonya?

May ilang bagay na maaari mong gawin upang makaiwas sa pulmonya. Narito ang ilang paraan:

  • Tumigil sa paninigarilyo- Bilang ang paninigarilyo ay isang bagay na nakakapagpataas ng iyong posibilidad na magkaroon ng pulmonya, gumawa ng paraan na maitigil ito.
  • Umiwas sa mga taong may sakit upang hindi mahawa- Iwasan ang mga taong may sipon, trangkaso at iba pang respiratory tract infections.
  • Maghugas ng kamay- Nakakatulong ito na maiwasan ang pagkalat ng mga virus at bakteryang sanhi ng pulmonya.
  • Pagbawas ng polusyon sa loob ng bahay- Nagagawa ito sa pamamagitan ng hindi pagluluto sa loob ng bahay gamit ang kahoy o dumi ng hayop.
  • Magsuot ng surgical mask ng maysakit- Nakakatulong ito upang maiwasan ang pagkalat ng bakterya at virus.
  • Magpabakuna laban sa pulmonya at trangkaso- Pabakunahan ang mga batang nasa edad limang taon pababa at mga matatandang nasa 65 taon pataas. Sila ang mas madaling magkaroon ng pulmonya dahil sa mahina ang kanilang resistensya. May dalawang uri ng bakuna para sa pulmonya kaya magtanong upang malaman kung anong uri ang dapat sa iyo.

ad

Written by Dr. Joshua Margallo

Residency training in UP-PGH Department of Family & Community Medicine Graduated from Matias H. Aznar Memorial College of Medicine, Cebu City in 1989. As a general practitioner I see my patients in a holistic approach and coordinate a referral to other specialists when needed. Additional services I offer are: family counseling, health and wellness promotion and preventative medicine.

ano ang gamot sa mabahong pepe

Gamot sa Mabahong Pepe – Kaalaman at Solusyon

Gamot sa Hadhad: Makati ba ang Iyong Singit?