Dr. Joshua Margallo
Ang tigdas hangin o German measles ay isang impeksyon na dala virus, nagiging dahilan ng pagkakaroon ng maliliit na pantal sa buong katawan. Bukod sa pamamantal, ang mga tao na may tigdas hangin ay nakararanas ng lagnas at pamamaga ng kulani. Ang impeksyong ito ay lubhang nakahahawa, na naipapasa ng isa patungo sa isa pang indibidwal sa pamamagitan ng pagbahin o pagubo. Ito ay nangangahulugan na pwede kang magkaroon ng tigdas hangin kung hahawakan moa ng iyong bibig, mata o ilong kung nakahawak ka sa isang bagay na may droplets na galing sa pasyenteng may tigdas hangin. Maaari ka ring mahawa sa pamamagitan ng paghingi ng pagkain sa mga taong may tigdas hangin.
Ano ang tigdas hangin?
Para sa mga mauunlad na bansa tulad ng Estados Unidos at mga bansa sa Europa,ang tigdas hangin ay isang bibihirang sakit. Dahil sa pagkakatuklas ng bakuna kontra tigdas noong dekada 60, ang mga kaso ng tigdas hangin ay unti-unting bumaba sa nasabing mga bansa. Subalit ang tigdas hangin ay isang sakit na uso parin sa mga bansang papaunlad pa lamang tulad ng sa atin dito sa Pilipinas. Ang tigdas hangin ay nakakaapekto parin sa mga bata, na may edad 5 hanggang 9 taong gulang. Ito ay maaari ding tumama sa mga taong nasa hustong gulang na.
Ang tigdas hangin ay kadalasang isang di-gaanong malakas na impeksyon na nawawala sa loob ng isang linggo, kahit na walang isinasagawang paggamot. Subalit, ang tigdas hangin ay isang seryosong kondisyon lalo sa mga babaeng nagdadalang tao, dahil ito ay maaaring magdulot ng sakit na kung tawagin ay congenital rubella syndrome na nakaaapekto sa fetus na kanilang dinadala. Ang sakit na ito ay maaaring magdulot ng mga kapansanan na mula pa pagkabata, tulad ng pangit na itsura, pagkabingi at depekto sa pagiisip. Dahil dito, kailangan mong agarang magamot kung ikaw ay buntis at tinamaan ng tigdas hangin.
Ano ang mga sintomas ng tigdas hangin?
Ang mga sintomas ng tigdas hangin ay lubhang napaka-banayad anupat maaari mo itong maisawalang-bahala. Kung ang sintomas ng sakit na ito ay lumitaw, maaaring nahawa ka na ng impeksyon mga dalawa o tatlong linggo na ang nakakalipas. Ang mga sintomas na ito ay maaaring magtagal ng tatlo hanggang pitong araw.
Narito ang ilan sa mga sintomas ng tigdas hangin:
- Malarosas o mapulang pamamantal na nagsisimula sa mukha na kakalat pababa sa katawan
- Mahinang lagnat
- Namamagang kulani
- Baradong ilong
- Sakit ng ulo
- Pananakit ng mga kalamnan
- Pamumula at pamamaga ng mata
Bagaman hindi masyadong seryoso ang pagkakaroon ng ganitong mga sintomas, dapat kang makipagsangguni sa doktor kung sa tingin mong ikaw ay nahawa ng tigdas hangin lalo na kung ikaw ay nagdadalang tao.
Sa ilang bihirang mga pagkakataon, ang tigdas hangin ay maaaring mauwi sa impeksiyon sa tainga at pamamaga ng utak. Tumawag agad sa doktor kapag nakita moa ng ganitong mga sintomas:
- Pangmatagalang pagsakit ng ulo
- Pananakit ng tainga
- Pananakit ng leeg o stiff neck
Ano ang sanhi ng tigdas hangin?
Ang tigdas hangin ay dala ng rubella virus. Ang virus na ito ay lubhang nakakahawa na maaaring maipasa saiyo sa pamamagitan ng paghawak o paglanghap ng hangin na meron nito. Mahahawa ka ng tigdas hangin kapag nalanghap moa ng mga droplets na galing sa taong may tigdas na umubo o bumahin. Ito ay maaari ring maipasa ng buntis na ina sa sanggol sa kaniyang sinapupunan sa pamamagitan ng mga daanan ng dugo.
Ang mga taong may tigdas hangin ay lubhang nakakahawa sa mga linggo bago magpakita ang mga pantal hanggang sa dalawang linggo matapos mawala ang mga rashes. Pwede nilang maikalat ang sakit kahit na hindi nila alam na meron sila nito.
Paano ba sinusuri ang tigdas hangin?
Dahil sa ang tigdas hangin ay halos katulad ng mga sakit na dala ng virus na may sintomas ng pamamantal, kukumpirmahin ng doktor ang hinala mo sa pamamagitan ng pagsusuri sa dugo. Titingnan ng doktor kung may rubella antibodies na makikita sa dugo. Ang antibodies ay isang uri ng protina na na kumikilala at sumisira sa mga mapanganib na bagay na maaaring mapasama sa dugo tulad ng mga virus at bakteriya. Ang resulta ng pagsususri ang magsasabi saiyo kung ikaw ay positibo sa tigdas o hindi.
Ano ang gamot sa tigdas hangin?
Sa maraming pagkakataon, ang tigdas hangin ay ginagamot sa loob ng bahay. Baka sabihan ka ng doktor mo na mahiga lamang at uminom ng gamot tulad ng acetaminophen, na makakatulong saiyo na maibsan ang pananakit ng balat at lagnat. Pwede ring bawalan ka ng doktor na pumasok sa paaaralan o trabaho para hindi ka makahawa ng sakit sa ibang tao.
Kung ikaw ay buntis at sa kasamaang palad ay nahawa ng tigas hangin, ikaw ay maaaring bigyan ng antibodies na kung tawagin ay hyperimmune globulin na lalaban sa virus. Tutulong ito na mabawasan ang hirap na dala ng mga sintomas ng virus. Subalit mataas pa rin ang posibilidad na ang iyong sanggol ay magkaroon ng congenital rubella syndrome. Ang sakit na ito ay nangangailangan ng pag-alaga ng isang grupo ng mga espesyalista. Makipagusap sa doktor kung ikaw ay natatakot na mahawa ng tigdas hangin ang sanggol na iyong dinadala.
Paano maiiwasan na magkaroon ng tigdas hangin?
Para sa karamihan, ang pagpapabakuna ay ang pinaka-safe at epektibong paraan para makaiwas sa tigdas hangin. Ang bakunang rubella ay makakatulong na iwasan hindi lamang ang tigdas hangin kundi pati na ang beke at bulutong.
Ang bakunang ito ay karaniwang ibinibigay sa mga batang 12 hanggang 15 buwan ang edad. Kailangang bigyan ng booster ang mga bata sa edad na apat hanggang anim na taon. Dahil sa ang bakuna ay nagtataglay ng kaunting dami ng virus, asahan ang bahagyang lagnat at pamamantal pagkaraang mabakunahan.
Kung hindi mo matiyak kung nabigyan ka ba ng bakuna o hindi, mahalagang ipasuri ang iyong immune system lalo na kung ikaw ay:
- Isang babae na nasa edad na maaari nang mabuntis, kahit hindi ka buntis
- Ikaw ay nagtatrabaho sa isang pasilidad para sa mga karamdaman
- Pumupunta sa mga hospital, klinika o health centers
- Nagpaplano na pumunta sa isang bansa na hindi nagbibigay ng bakuna kontra sa rubella
Bagaman ang bakuna sa rubella ay pangkaraniwan nang hindi mapaminsala, ang bakunang ito ay maaaring may masamang epekto sa ilang tao. Hindi ka pwedeng bigyan ng bakuna kung ikaw ay may mahinang immune system dahil sa ibang karamdaman, kung ikaw ay buntis o nagpaplanong magbuntis sa susunod na buwan.
